Yapay zeka ve robotik “devrimi” ile karşı karşıya kalan en büyük zorluklardan biri ölçek olmaktadır. Yani, tüm bu otonom araçlar için gerekli altyapıyı nasıl kuracağız? Bu soruya sıkça duyacağınız cevaplardan biri: sürü. OpenAI ve diğer büyük yapay zeka firmaları çok milyar dolarlık merkezi veri merkezleri inşa etmeye devam ederken, daha merkezi olmayan bir yaklaşımın yükseldiği görülmektedir. The Register son zamanlarda yapay zeka alanında “sürü” yaklaşımını benimseyen ve oldukça etkileyici sonuçlar elde eden bir şirketi öne çıkardı. Yeni girişim şirketi Fortytwo, kişisel bilgisayarlarda küçük yapay zeka modellerini çalıştırma yaklaşımının sonuçlarını gösteren ölçütleri yayınladı ve en son modelleri mantık testlerinde aşmayı başardığını iddia etti. Ayrıca, OpenAI’nın GPT-5, Google’ın Gemini 2.5 Pro, Anthropic’in Claude Opus 4.1 ve DeepSeek’in R1’inden daha iyi sonuçlar elde etti.
Şirketin teorisi, sonuçlarda doğrulanan oldukça basit: büyük yapay zeka modelleri karmaşık görevler verildiğinde mantık döngülerinde sıkışabilmektedir. Diğer yandan, daha küçük modeller, sadece bu mantık ölüm kıvrımlarını sınırlandırmakla kalmaz, aynı zamanda en iyi mevcut cevabı bulmak için sıralanabilen birden fazla cevap sunar. Bu teorik olarak, hesaplamaları bir merkezi veri merkezinde değil, birçok cihaza dağıtarak yapılabilir—kripto paraların işlemleri kaydetmek için hesaplamaları birçok farklı makineye dağıttığı gibi. Şirket, uzman modeller oluşturan ve bunları sürünün bir parçası olarak çalıştıran kişilere kripto tabanlı bir ödül sunmaktadır.
Robotik alanında da benzer bir gelişme yaşanmaktadır, Wall Street Journal, son zamanlarda robotların kolektif bir zeka olarak çalışmalarını sağlayacak bir tür koloni benzeri iletişimle nasıl çalışabileceklerini gösteren araştırmaları öne çıkardı. Araştırmacılar, böyle bir modelin orman yangını izleme gibi ortamlarda kullanılabileceğini öne sürdüler, burada drone sürüleri potansiyel yangınları tespit etmekle görevlendirilir. Bir drone arızalanırsa, diğerleri bunun farkına varacak ve boşluğu dolduracaktır. Araştırmacıların ortaya attığı başka bir örnek ise insan vücudu içinde ilaç taşıma veya cerrahi müdahale gerektirmeyen tıkanıklıkları temizleme gibi şeyleri yapmak için birlikte çalışabilecek mikroskobik robotlar geliştirmekti. Araştırmacılar, küçük manyetik robotların, yapay kan damarlarındaki tıkanıklıkları temizlemek için birlikte bir zincir oluşturarak itme işlemi yaptıklarını iddia ettiler.
Araştırmanın temel fikri, bu makinelerin son derece basit olabileceği ancak birlikte çalıştıklarında daha karmaşık görevler gerçekleştirebileceği yönündedir. Araştırmacılar, sadece üç yetenekle—ileri gitmek, ses çıkarmak ve komşularını dinlemek—yeten sürü halindeki robotlarla yapılan bir deneyi tamamladılar ve bu robotların tek başlarına yapamadıkları şekilde engellerin etrafında dolaşabildiklerini gösterdiler. Görünüşe göre, “iki kafa bir bıyık yapar” atasözü, yapay zeka ve robotlar için de geçerlidir.
